Tuğçe SEZER ODABAŞI- Fırat ALKIZ / İSTANBUL, (DHA)- 9'uncu Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi'nde konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Bugün özellikle manipülasyonla mücadele konusuna biraz değinmek istiyorum. Bu alanda da düzenlemeye ihtiyaç olacak. Cezaları çok daha ağır hale getirmemiz gündemimizdeki bir konu. Eğer biz manipülasyonla güçlü bir mücadele edemezsek, bu alana olan güven zayıf kalır. Onun için bu, bizim olmazsa olmazımızdır. Özellikle bazı fonlar üzerinden bu manipülasyonların yapıldığını da biliyoruz. O alanda da düzenleme eksiklikleri var. Bu eksiklikleri gidereceğiz ve manipülasyonla mücadelenin dozunu, kayıt dışılıkla mücadelenin de ötesine taşıyacağız" dedi.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından düzenlenen Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi'nin 9'uncusu bugün Şişli'de bir otelde gerçekleştirildi. Program, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Borsa İstanbul Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Korkmaz Ergun ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Pamir Karagöz'ün katılımıyla başladı. 2 gün boyunca devam edecek olan ve 'Etkileşim' ana temasıyla düzenlenen kongrede 'Ekonomik Etkileşim', 'Teknolojik Etkileşim' ve 'Yapısal Etkileşim' başlıkları altında düzenlenecek panel ve eğitimlerle, dünya ve Türkiye gündemindeki konular, 'Dinamikler', 'Fırsatlar' ve 'Gelecek' bakış açısıyla ele alınacak.
'BANKACILIK AĞIRLIKLI FİNANS MODELİNDEN SERMAYE PİYASALARI AĞIRLIKLI FİNANS MODELİNE GEÇİŞ YAPMAK İSTİYORUZ'
Kongrenin açılışında konuşan Bakan Şimşek, "Bizim orta vadeli politika çerçevemize baktığınız zaman aslında Türkiye Yüzyılı hedeflerimizin önemli bir bileşeni olarak sermaye piyasalarının geliştirilmesi ve derinleştirilmesi olduğunu biliyorsunuz. Bu çerçevede özellikle düzenleyici yapının sürekli iyileştirilmesi bizim için önemli bir odak noktasıdır. Sermaye piyasaları bizim için neden çok önemli? Türkiye'de maalesef bankacılık ağırlıklı bir finansman modeli söz konusu. 2023 yılı rakamlarına, yıl ortası verilerine baktığımızda, Türkiye'de şirketlerimizin finansman ihtiyacının sadece yüzde 12'si sermaye piyasalarından karşılanmış. Yüzde 88'i ise bankacılık sektöründen, finans sektöründen sağlanmış durumda. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise yüzde 60 oranında sermaye piyasaları ağırlıklı bir finansman modeline dayanılıyor. Avrupa Birliği'nde bu oran yüzde 30'lar civarında. Şimdi biz, bankacılık ağırlıklı bir finans modelinden sermaye piyasaları ağırlıklı bir finans modeline geçiş yapmak istiyoruz. Neden? Çok basit. Aslında bu geçiş, bizim Türkiye Yüzyılı hedeflerimizi gerçekleştirmemize güçlü bir destek verecek" diye konuştu.
'İLERLEME VAR, BU GÜZEL BİR GELİŞME'
Bakan Şimşek, "Kaynaklarımızı üretken alanlara, uzun vadeli projelere ve yatırımlara yönlendirmemiz gerekiyor. Bunu, mevduat vadesi çok sınırlı olan bankacılık sistemi üzerinden yapmamız kolay değil. Yine, kur riskini yönetmek ve firmalarımız açısından liraya rağbeti artırmak istiyoruz. Bu da yine sermaye piyasaları ağırlıklı bir modeli gerektiriyor. Dolayısıyla aslında bir miktar mesafe de katettik. 2025'in ilk dokuz ayına bakarsanız, toplam finansmanın yüzde 34'üne yakını sermaye piyasalarından elde edilmiş. Yani bankacılık sektörünün payı düşmüş. Bu kısmen belki konjonktüreldir ama yine de trend çok önemlidir. Aslında varmaya çalıştığımız nokta da bunun benzeri ve ötesidir, yani sermaye piyasalarının, Türkiye'de finansman ihtiyacının karşılandığı bir alana dönüşmesi. Dolayısıyla ilerleme var, bu güzel bir gelişme. Bunu devam ettireceğiz" ifadelerini kullandı.
Bakan Şimşek, "Az önce de ifade ettiğim gibi, sermaye piyasalarına ciddi bir yönelim var. Artan bir ilgi söz konusu. Burada özellikle tahvil ve kira sertifikası ihraçlarını çok önemsiyorum. Bu alanın çok daha güçlü bir şekilde gelişmesi için tabii ki bizim yapacaklarımız var. Fiyat istikrarı en önemli husus. Sağlam bir zeminde, bu alana olan artan ilginin güçlenerek devam etmesi bizim için çok değerli" dedi.
'MANİPÜLASYONLA MÜCADELEDE CEZALARI ÇOK DAHA AĞIR HALE GETİRMEMİZ GÜNDEMİMİZDEKİ BİR KONU'
Şimşek, "Yenilikçi ve dijital ürünlere yönelik düzenleme ihtiyacı olabilir. Geçen sene kriptoya ilişkin düzenleme önemli bir adımdı. Bugün özellikle manipülasyonla mücadele konusuna biraz değinmek istiyorum. Bu alanda da düzenlemeye ihtiyaç olacak. Cezaları çok daha ağır hale getirmemiz gündemimizdeki bir konu. Manipülasyonla mücadelenin çok boyutu var. Finansal okuryazarlık bunlardan biri. Ancak manipülasyonla mücadelede finansal okuryazarlık esastır. Fakat yine de cezaları artırma ve düzenleyici çerçeveyi güçlendirme yönünde ilave çabalarımız olacak. Eğer biz manipülasyonla güçlü bir mücadele edemezsek, bu alana olan güven zayıf kalır. Onun için bu, bizim olmazsa olmazımızdır. Özellikle bazı fonlar üzerinden bu manipülasyonların yapıldığını da biliyoruz. O alanda da düzenleme eksikliği olduğunu biliyoruz. Onun için bu eksiklikleri gidereceğiz ve manipülasyonla mücadelenin dozunu, kayıt dışılıkla mücadelenin de ötesine taşıyacağız. Bu kongredeki belki de duymak istediğiniz, benim de iletmek istediğim en önemli mesaj bu" diye konuştu.
Bakan Şimşek, "Yabancı yatırımcının gelmesini istiyoruz, eski seviyelere ulaşmasını arzuluyoruz. Ancak bunun için sisteme olan güvenin güçlendirilmesi, yapacağımız düzenlemelerle ekosistemin iyi işlemesi ve en önemlisi dezenflasyon programının başarıya ulaşması gerekiyor. Ben inanıyorum ki 2023'ten bu yana ilgi arttı. Doğru bir trendle, doğru bir yoldayız" ifadelerini kullandı.
'SERMAYE PİYASALARININ DERİNLEŞTİRİLMESİ EN ÖNEMLİ HEDEFLERİMİZİN BAŞINDA GELİYOR'
Bakan Şimşek, "Sermaye piyasalarının derinleştirilmesi, sözlerimin başında da ifade ettiğim gibi, en önemli hedeflerimizin başında geliyor. Üç yıllık hareketli ortalamalara bakarsanız, 2000'li yılların başında uygulanan bir programla birlikte ilgi artmış ve Borsa İstanbul'un piyasa değerinin milli gelire oranı ciddi şekilde yükselmişti. Daha sonra 2001 krizi ve sonrasında, yüksek reel faiz döneminde, dezenflasyon için o dönem gereken adımlar atıldı. Her ne kadar derinlik azalmış gibi görünse de aslında çok sağlam bir zemin hazırlandı. Dikkat ederseniz, 2005'ten 2013'e kadar geçen süreçte üç yıllık hareketli ortalamalara bakıldığında piyasada derinlik arttı. Şimdi tekrar böyle bir dönemin arifesindeyiz diyemeyeceğim, içindeyiz. Dolayısıyla dezenflasyonla birlikte piyasalar yeniden derinleşecek ve Borsa İstanbul'un piyasa değerinin gayrisafi yurt içi hasılaya oranı, kendisine benzer ülkelerle yarışacak noktaya gelecek. Bugün üç yıllık hareketli ortalamalara bakarsanız oran yüzde 32 civarında, 2024 sonu itibarıyla ise yüzde 29 civarında. Bunun dünya ortalamalarına varması biraz zaman alır ama ikiye katlanması oldukça gerçekçi, makul bir hedef olarak görülebilir" dedi.
Bakan Şimşek son olarak, "Değerli arkadaşlar, tekrar söyleyeyim. Türkiye Yüzyılı hedeflerimizi gerçekleştirmemiz için sermaye piyasalarının derinleşmesi olmazsa olmazımızdır ve biz bu konuda kararlıyız. Hedefimiz, kıt kaynaklarımızı üretken alanlara aktarmaktır. Türkiye ancak bu şekilde gelişir, Türkiye ancak bu şekilde kalkınır" diye konuştu.
