Bayram AYHAN/BATMAN, (DHA)- BATMAN'da 3 lise öğrencisi, öğretmenlerinin babasını ALS hastalığından kaybetmesinden etkilenip, göz hareketleriyle çalışan yapay zeka destekli bir mobil uygulama geliştirdi. Projeyle TÜBİTAK yarışmasında Türkiye ikincisi olan öğrenciler, Amerika’da düzenlenecek dünyanın en büyük bilim ve mühendislik yarışmasında Türkiye’yi temsil edecek.
Batman Türk Telekom Anadolu Lisesi'nde okuyan Eren Aygün, Sinan Güneş ve Eyüp Bilir, İngilizce öğretmenleri Emre Arslan ile yaptıkları bir sohbette, babasının ALS hastalığı nedeniyle hayatını kaybettiğini öğrendi. Bundan etkilenen öğrenciler, hastalıkla mücadele eden hasta ve yakınlarına destek olabilmek için 8 ay boyunca çalıştı. Bu süreçte öğrenciler, göz hareketleriyle çalışan, yapay zeka destekli, çok dilli ve düşük maliyetli bir mobil uygulama geliştirdi. Proje, 25-29 Mayıs'ta Ankara’da düzenlenen TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması’nda yazılım alanında Türkiye ikincisi oldu. TÜBİTAK, projeyi 2026 yılında Amerika’nın Arizona eyaletinde düzenlenecek Regeneron ISEF Bilim ve Mühendislik Yarışması’nda Türkiye’yi temsil edecek 14 projeden biri olarak seçti. Uygulamanın, seslerini kaybeden hastaların göz hareketlerini sese dönüştürdüğünü belirten Emre Arslan, “Bu projenin benim için anlamı çok derin. Çünkü babam ALS hastasıydı. Onun ve onun gibi binlerce hastanın en büyük mücadelesi bu aslında. Yani seslerini kaybettiklerinde yaşadıkları çaresizliğe çok yakından şahit olanlardan biriyim. Mobil iletişim sistemi işte bu çaresizlikten doğdu. Babamın ve diğer tüm hastaların, hastalık ilerlese bile kontrol edebildikleri göz hareketlerini sese dönüştürme hayaliyle biz yola çıktık. Geliştirdiğimiz bir uygulama var. Bu uygulama bir mobil cihazın kamerasıyla hastaların bakışlarını önce kelimelere sonra bu kelimeleri sese dönüştürüyor” dedi.
‘200 GÖNÜLLÜYLE TEST EDİLDİ’
Öğrencileriyle gurur duyduğunu belirten Arslan, “Uygulamamızı Türkiye'de ALS-MNH derneğimizde 200 ALS hastası gönüllümüzle test ettik. Testlerimizde ulaştığımız büyük bir başarı oranı var. Bu da tabii bu hayalin artık gerçeğe dönüştüğünü bize gösteriyor. Bu proje babamın anısına ve sesini duyuramayan tüm ALS hastalarına adadığımız bir proje. Onlara yeniden iletişim kurma özgürlüğünü vermekten daha büyük bir hedefimiz de zaten yoktu bizim. TÜBİTAK'ın lise öğrencileri araştırma projeleri yarışmasında önce bir ön değerlendirme, akabinde bölgesel değerlendirme sonrasında ulusal alanda bir derece aldı. Şimdi de dünyanın en büyük bilim ve mühendislik yarışması ISEF'te 8-15 Mayıs 2026 yılında Amerika'da Arizona'da gerçekleşecek. Orada ülkemizi temsil edecekler. Bu tabii bölgemiz için ve şehrimiz için bir ilk. Oradan da ben dereceyle dönüp Türkiye'deki ve dünyadaki tüm ALS hastalarının bu yaşadığı çaresizliğe bir katkı sunacaklarına ben inanıyorum. Öğrencilerimle büyük gurur duyuyorum. Her yıl TÜBİTAK ülkemizi temsil etmek için 14 tane projeyi bu dünyanın en büyük yarışmasına gönderiyor. Öğrencilerimiz yaklaşık 22 bin proje arasından sıyrılarak bu 14 tane projenin içerisine girmeye hak kazandı. Biz Batman Türk Telekom Anadolu Lisesi olarak senelerdir birçok proje içerisinde yer alıyoruz ve şehrimizi büyük bir gururla temsil edebiliyoruz, büyük bir başarıyla temsil edebiliyoruz. Özelde okul idaremiz ve İl Milli Eğitim Müdürlüğümüzün ilgili birimleri ve Valiliğimizin bizlere çok büyük destekleri oldu. Bu noktada kendilerine de şükranlarımı sunmak istiyorum" diye konuştu.
‘ÜLKEMİZİ TEMSİL EDECEK OLMANIN GURURUNU YAŞIYORUZ’
Öğrencilerden Eyüp Bilir, 8 aylık çalışmayı anlatarak, “Şu an bazı ALS hastaları ülkemizde bizim uygulamamızı kullanıyor ve uygulama sayesinde iletişim kurabiliyorlar. Dertlerini anlatabiliyor. Biz de bundan çok mutluyuz. Danışman öğretmenimiz de çok mutlu” dedi.
Eren Aygün ise Amerika'da düzenlenecek büyük bilim ve mühendislik yarışmasında Türkiye’yi temsil edip, derece alarak dönmeyi istediklerini söyledi. (DHA)
