Serhat Ozan YILDIRIM/TUNCELİ, (DHA)- TUNCELİ'de vatandaşlar, yeni yılı yöreye özgü ve yüzlerce yıllık gelenek olan 'Gağan' ile karşıladı. Sokaklarda davul zurna eşliğinde halaylar çekildi, esnaf ve vatandaşlardan toplanan bağışlar, ihtiyaç sahipleri ile öğrencilere dağıtıldı.
Alevi geleneklerine göre 28 Aralık-13 Ocak arasında yeni yılın gelişi olarak kabul edilen ve yüzlerce yıldır yaşatılan Gağan geleneği, sabahın erken saatlerinde başladı. Yöresel kıyafetler giyen 3 kişilik ekipten ilki, eski yılı temsil eden ve 'Khal' adı verilen yaşlı karakter oldu. Dünyayı temsil eden ve kadın rolüne giren 'Fadike' karakteri ise yüzü örtülü şekilde canlandırıldı. Gelecek ayı temsil eden ve 'Arap' olarak adlandırılan karakterin yüzünün siyaha boyanmasının ise gelecek günlerin henüz bilinmezliğini simgelediği belirtildi. Yüzlerce kişinin katıldığı etkinlikte davul-zurna eşliğinde halaylar çekildi, üç karakterin sergilediği yöresel oyunlar ilgiyle izlendi. Özellikle çocukların yoğun ilgi gösterdiği kutlamalarda, dayanışma ve paylaşma ön plana çıktı. Sokak sokak gezilerek esnaf ve vatandaşlardan bağışlar toplandı. Toplanan gıda ve kıyafet gibi bağışlar ihtiyaç sahiplerine dağıtılırken, nakdi bağışlar ise Dersim Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (DEYDA-DER) aracılığıyla üniversite öğrencilerine burs olarak verilecek. Aleviler arasında 'Hak lokması' olarak adlandırılan lokmalar ile yöresel yemekler, Alevi dedesinin duasının ardından vatandaşlara ikram edildi.
'GAĞAN KADİM BİR GELENEKTİR'
Vatandaşlardan Ali Mükan, 'Gağan kadim bir gelenektir. Yüzyıllardır bu topraklarda yeni yılın gelişinde Gağan kutlamaları yapılıyor. İnanç ritüelidir, aynı zamanda onun içinde bir eğlence ritüeli de var. Gağan'da yeni yılın bereket getirmesini, mutluluk getirmesini, barış getirmesini, huzur getirmesini küslerin barışmasını temenni ediyor. Bu yılki Gağan etkinliğinin şiarı, 'iyilik iyidir' şiarıdır. Bizim inancımızın felsefemizin gereği olarak bu yıl da böyle kutluyoruz. Davul zurnalar eşliğinde halaylar çekiliyor. Esnaftan bağışlar toplanıyor. Öğrencilere, yoksullara, yetimlere, ihtiyaç sahiplerine bağışlar teslim ediliyor. Bir de toplanan lokmalar özellikle bizim 'niyaz gömme' dediğimiz yiyecekler belli saatte bir araya gelerek toplanan halkla beraber pay ediliyor ve bir Gağan duası okunuyor, bir ritüel yerine getiriyor. Dualarda insanlara iyilik, mutluluk ve bereket getirmesi dileniyor' dedi.
'TOPLANAN BAĞIŞLAR ÖĞRENCİLERE BURS OLARAK VERİLECEK'
DEYDA-DER Başkanı Avukat Hasan Güler, esnaf ve vatandaşlardan toplanan bağışların öğrencilere burs olarak verileceğini belirterek, 'Biz dernek olarak öğrencilere burs veriyoruz. Gağan ekibi bizim dernekle irtibata geçti ve bağışların öğrencilere burs verilmesini ifade etti. Biz de bunu seve seve kabul ettik. Bir insana yapılabilecek en güzel yardımın aslında onun geleceğine yapılacak olan yardım olduğuna inanıyoruz. Umarım bundan sonraki zamanlarda bu türden yardımlar yapmak isteyen herkese de örnek olacak bir davranış olur. Hem kadim bir geleneği yaşattık hem de öğrencilerimize burs verdik' diye konuştu.
'SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS LİSTESİNE ALINMALI'
Avukat Barış Yıldırım ise Gağan kültürünün tescil edilmesi gerektiğine dair çağrıda bulunarak, şöyle konuştu:
'Gağan, kadim Tunceli kültürünün en önemli ritüellerinden, kültürel pratiklerinden, kültürel miraslarından biridir. Yeryüzünde bu kadar kadim gelenekleri barındıran bir coğrafya daha yoktur. Şuradan çağrıda bulunuyorum; Ülkemizin tarafı olduğu Birleşmiş Milletler Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması'na dair sözleşme hükümleri çerçevesinde Gağan'ın UNESCO tarafından somut olmayan kültür mirası listesine alınması gerekiyor. Bu konuda dünyada pek çok örnek var. Buradan Kültür ve Turizm Bakanlığımıza çağrıda bulunuyorum. Daha evvelden baro başkanlığı yaptığımız dönemde bu konuya ilişkin çeşitli girişimlerde de bulunduk. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüzün bu konuda bir çalışması olduğunu da biliyoruz. Gağan Birleşmiş Milletler tarafından tespit ve tescil altına alınması gereken bir ritüele dönüşmeli.' (DHA)
